WAT IS EEN LEGAAT?
Artikel 4:117 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek omschrijft een legaat als volgt. 'Een legaat is een uiterste wilsbeschikking waarin de erflater aan één of meer personen een vorderingsrecht toekent.'
In feite zijn het 'erfstellingen' voor diensten en specifieke goederen, waaronder begrepen geld. Artikel 3:1 van het Burgerlijk Wetboek definieert goederen als 'alle zaken en vermogensrechten'. Zaken kunnen volgens artikel 2 het beste worden omschreven als 'de voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten'. Zo... Nu is het zonneklaar, nietwaar?
Ik neem aan dat uw antwoord ontkennend luidt. Praktisch komt het hierop neer... U kunt in uw testament iemand een specifiek goed, dienst of een specifieke geldsom toebedelen, zonder dat de ontvanger in de rechten en plichten van u als erflater treedt (geen opvolging onder algemene titel). Deze ontvanger is dus als zodanig geen erfgenaam, maar erft als legataris van u wel dat specifieke goed. Hij verkrijgt derhalve wat men noemt 'onder bijzondere titel'.
HOE VERSTREKT U EEN LEGAAT?
Dit kunt u doen in een testament of een codicil. Indien u een legaat verstrekt middels een codicil, dan dient het codicil handgeschreven te zijn en te zijn voorzien van dagtekening en handtekening. Indien het aan één van deze ingrediënten ontbreekt, wordt 't geen mooie appeltaart. Met andere woorden, dan heeft het codicil geen rechtsgevolg.
Er zijn beperkingen als u gebruik wilt maken van een codicil. Het mag niet gaan om geld en er mogen geen goederen met een grote waarde worden gelegateerd via een codicil. Indien één van beide situaties op u van toepassing is, moet u het legaat laten vastleggen in een testament. Daarin kunt u namelijk al uw uiterste wilsbeschikkingen vastleggen.
Een legaat wordt als schuld van de nalatenschap als allerlaatste voldaan; slechts indien alle overige schulden van de nalatenschap daaruit ten volle kunnen worden voldaan. Dit schrijft artikel 4:120 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek voor. De legataris wordt om die reden ook wel een postconcurrente schuldeiser genoemd.
HOE AANVAARDT MEN EEN LEGAAT?
Op de voet van artikel 4:201 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek wordt een legaat '...verkregen zonder dat een aanvaarding nodig is, behoudens de bevoegdheid van de legataris om het legaat te verwerpen zolang hij het niet aanvaard heeft'. Men verkrijgt dus een legaat zolang men het niet verwerpt. Dit kan in de praktijk tot problemen leiden; om die reden is het goed kennis te nemen van lid 2 van datzelfde artikel, dat toelicht dat op verzoek van een belanghebbende aan de legataris een termijn kan worden gesteld, waarbinnen deze moet verklaren of hij al dan niet verwerpt.
Bij het verstrijken van deze termijn zonder verklaring, verliest de legataris de bevoegdheid om te verwerpen. Alsdan zal hij dus hebben aanvaard. Lid 3 schrijft voor dat de verwerping van een legaat op ondubbelzinnige wijze moet geschieden, maar in beginsel vormvrij is. Het mag dus zowel mondeling als schriftelijk gebeuren.